کنترل کیفیت،چشم تیزبین مدیریت و مشتریان

آشنایی با علم کنترل کیفیت

قطعا بسیاری از افراد و حتی خود ما که بصورت روزمره از وسايل و تجهیزات و ابزارهای مختلفی استفاده کرده و طعم خوش زندگی راحت تر را با استفاده از آنها هر لحظه بیشتر احساس می کنیم به این فکر نکرده ایم که برای مثال یک چاقوی آشپزخانه خیلی ساده، از خطوط سخت گیر کنترل کیفیت در کارخانه تولید کننده عبور کرده تابه دست ما برسد، افرادی با تخصص های بالای روی همان چاقوی آشپزخانه آزمایشاتی را صورت داده اند تا به بهترین و بالاترین سطح کیفیت و کارایی به دست مصرف کنندگان برسد.

عصر کنونی را می توان عصری با لایه های پررنگ از کیفیت نامید، هرگونه عرضه ای در بازار پرتقاضای امروز بدون ارائه و حصول از میزان کیفیت ره به جایی ندارد و محکوم به شکست است. در فضایی چنین رقابتی و در سطحی انبوه از تولیدات گوناگون، این کیفیت است که تصمیم گیری را برای مصرف کنندگان و مشتریان آسانتر می کند.کنترل کیفیت یکی از گلوگاه های قبل از عرضه و حین تولید است که به هیچ طریقی نمی توان آن را نادیده گرفت و یکی از ارکان اساسی حیات درست و سودآور بنگاه های اقتصادی توجه مستمر و مداوم به بحث کنترل کیفیت است.

کنترل کیفیت که امروزه در دنیای صنعت و تکنولوژی و تمامی صنایع و حتی گستره وسیعی از خدمات بعنوان یک علم به آن نگاه می شود، از قدرتمندترین ابزارهای حصول اطمینان سطوح مدیریتی سازمان و یکی از اهرم های افزایش فروش بشمار می رود. در مقاله امروز نگاه کلی و عمومی داریم به علم کنترل کیفیت و نگاهی ریزبینانه تر به کنترل کیفیت در صنعت آلومینیوم و در پایان مطلب هم شما را با یکی از کارخانجات بزرگ بخش خصوصی در صنعت آلومینیوم آشنا می نماییم که از کنترل کیفیت بعنوان یکی از بازوهای قدرتمند در جهت توسعه محصولات و افزایش میزان رضایت مشتری استفاده می نماید.

تعاریف ارائه شده از کنترل کیفیت

همچون دیگر واژگان کلیدی در تکنولوژی و صنعت کنترل کیفیت هم از دیدگاه صاحب نظران تعاریف گوناگونی دارد و ما به ارائه دو تعریف از سوی دانشمندانی در این حیطه بسنده می کنیم.

دکتر اسپریگل Spriegel  کنترل کیفیت را این‌طور معنا می‌کند: کیفیت محصول، از مجموع کیفیت ویژگی‌های مختلف آن از جمله شکل، اندازه، استحکام، ترکیبات و رنگ آن به دست می‌آید.

از منظر جان مک لیلان John D. McIIellan، کیفیت به معنای درجه‌ای از استانداردهاست که برای ساخت محصول نهایی روی آن اعمال می‌شود.

از تعاریف ارائه شده از سوی اندیشمندان این عرصه به‌خوبی می‌توان متوجه شد که کیفیت به ویژگی‌های مختلف محصول یا خدمت که در سطح عالی قرار دارند، گفته می‌شود. البته کیفیت مفهومی نسبی است و با توجه به نوع مصرف محصول و یا خدمت  و اینکه تحت چه شرایطی استفاده می‌شود، معنای آن متفاوت می‌شود.

تاریخچه پیدایش علم کنترل کیفیت

برای دستیابی به تاریخ شکل گیری و پیدایش کنترل کیفیت می توان سرآغاز آن را همزمان با زمان شروع ساخت مصنوعات و اختراعات بدست بشر همراه دانست. دقیقا از زمانی که انسان تصمیم به ساخت ابزارالات و مصنوعات مورد نیاز خود گرفت همواره کوشیده است که کیفیت ساخته ها و محصولات خود را در بوته آزمایش و اندازه گیری قراردهد.

تا زمان انقلاب صنعتی و آغاز تولیدات انبوه خیلی به کنترل کیفیت نگرشی جدی و اصولی وجود نداشت ولی از آن زمان به بعد کنترل کیفیت یکی از ابزارهای مفید و کارآمد و در عین حال حیاتی برای تعیین سطح مرغوبیت کالا ها قلمداد می شود.

مفاهیم اولیه کنترل کیفیت از سال‌۱۹۰۰ در دنیا مطرح شدند، در سال ۱۹۲۴، Walter. A. Shewhart از شرکت تلفن بل، یک نوع نمودار آماری برای کنترل کیفیت و متغیرهای آن تهیه و مورد استفاده قرار داد که در واقع شروع استفاده از آمار در کنترل کیفی است، بعدها در همین دهه، همکاران شوهارت H. F. Dodge و H.G. Romig درباره پذیرش محصول از طریق بازرسی، نمونه برداری و آزمون نظراتی ارائه کردند و از آن زمان به بعد کنترل کیفیت روز به روز گسترده تر و در عین حال پیچیده تر شد بنوعی که زبان مشترک مشتریان و تولیدکنندگان در خصوص یک محصول بحث کیفیت و میزان آن است.

اقدامات اولیه برای برقراری یک نظام کنترل کیفیت در سازمان

برای ایجاد یک خط مشی و منشور استاندارد برای کنترل کیفیت محصولات بایستی چهارچوبها و زیرساخت های مناسبی برای این امر برقرار کرد و مدیر یک کارخانه نمیتواند یک روز صبح از خواب بیدار شود و تصمیم بگیرد که یک واحد کنترل کیفیت راه اندازی کندو از همان روز محصولات خود را از ایستگاه کنترل کیفی عبور دهد. در این بخش نگاهی کلی داریم به برخی ملزومات و ساختارسازی های الزامی برای برقراری یک نظام کنترل کیفیت در کارخانه ها و سازمانها

1-محصولی که تولید می شود باید دارای یک سطح حداقل از کیفیت باشد که بتوان آن را فروخت

2-باید استانداردهای مناسب برای سنجش کیفیت محصولات را داشته باشیم

3-باید از متخصصین و کارشناسان زبده و آشنا به کیفیت در مورد محصول خود استفاده نماییم

4-روش اجرایی کنترل کیفیت سازمان برای هر یک از محصولات بایستی تدوین و تائید شده باشد

5-باید انحراف از معیاری منطقی نسبت به استانداردهای از قبل تعریف‌شده، تعیین شود.

6-سطح کیفی مناسب محصول باید به‌گونه‌ای به دست بیاید که با کمترین هزینه برای ساخت آن محصول همراه باشد.

آنچه در بحث کنترل کیفیت بسیار مهم است اینکه این دو واژه مکمل یکدیگر هستند به عبارت دیگر کنترل کیفیت زمانی منتج به یک خروجی مناسب می گردد که هم ابزارهای کنترل درستی در دسترس سازمان باشد و هم بدانیم و برایمان روشن باشد کیفیت در خصوص محصول ما یعنی چه چیزی و با چه اندازه ای . به بیان ساده تر در خصوص کیفیت حتما باید استاندارد مشخص و تعریف شده ای برای سطحی از آنچه باید باشد را مشخص نماییم.

خوب،زمانیکه در سازمان مطبوعه خود چهارچوبهای ابتدایی را برای پیاده سازی یک نظام کنترل کیفیت ایجاد نمودیم وقت آن می رسد که آیتم های موثر بر کنترل کیفیت محصول را نیز مطالعه و نسبت به تدوین آنها اقدام نماییم. ذکر این نکته ضروری است که باید آیتم ها و فاکتورهای موثر بر کنترل کیفیت محصول خود را بیابیم. حال شما را  با برخی از فاکتورهای اساسی موثر بر کنترل کیفیت که بصورت عمومی و تقریبا برای تمامی محصولات کاربرد دارند آشنا می نماییم:

 به‌طور گذرا و عمومی آیتم‌های مؤثر بر کنترل کیفیت را می‌توان به شرح زیر نام برد:

• خصوصیات مربوط به بازار و مصرف‌کننده
• امکانات مالی
• نیروی انسانی (مدیریت، عناصر فنی، کارگران)
• مواد
• تأسیسات، ماشین آلات و روش‌های تولیدی
• سطح فرهنگ و تکنولوژی آموزش
• قوانین کشوری.

این موارد  بصورت کلی در کلیه محصولات در تمامی صنایع فاکتورهای اساسی موثر بر کنترل کیفیت هستند. سازمان و در راس آن واحدهای تضمین کیفیت و کنترل کیفیت ابتدا به ساکن بایستی فاکتورهای موثر بر کنترل کیفیت را در خصوص محصولات خود مشخص تدوین و به تصویب برسانند.

یک شناخت درست از فضای حاکم بر بازار قطعا می تواند نظام کنترل کیفیت یک سازمان را در مسیر درستی از حرکت قراردهد،اینکه یک سازمان تا چه اندازه برای سطح کیفی محصولات خود هزینه می کند، اینکه مدیریت چقدر برای اندازه گیری سطوح کیفی محصولات خود اعتبار کنار گذاشته است و در کل نگرش مالی سازمان به مباحث کنترل کیفی آیتمی بسیار تاثیرگذار است.نیروی انسانی، مواد اولیه و ماشین آلان هریک بنوبه خود در میزان کارایی نظام کنترل کیفیت یک سازمان نقش های پررنگی را ایفا می کنند.

اهداف کنترل کیفیت

حالا که تا حدود بسیاری چرایی و شکل اصلی عملکرد نظام های کنترل کیفیت برای شما روشن شد می توانیم در خصوص اهداف کلی کنترل کیفیت در سازمانها صحبت کنیم، اهداف نظام کنترل کیفیت در سازمانهای مختلف رابطه مستقیمی با اهداف بلند مدتی دارد که معمولا توسط مدیران ارشد و مالکین سازمانها تبیین و تدوین می گردد در این بخش به تعدادی از اهداف عمده و کلی کنترل کیفیت که در اکثر سازمانها تکرار شده است می پردازیم و در خصوص آنها توضیحات کوتاهی ارائه می دهیم:

• کدام استانداردهای کیفی برای مشتری قابل‌قبول است؟

با استفاده از داده های اطلاعاتی که توسط متخصصین واحد کنترل کیفیت به مدیریت ارائه می شود می تواند به آسانی به نظرات کیفی مشتریان در خصوص محصولات ارائه شده به آنها دست پیدا کرد. با استفاده از گزارش های کنترل کیفیت می توانیم سطح انتظار و خوشایند مشتریان از محصول را دریابیم.

• اطمینان از تولید محصولی بی‌نقص از طریق شناسایی عیوب یا تغییرات در مواد خام و فرایندهای تولید

با استناد به اطلاعات خروجی واحد کنترل کیفیت این اطمینان و آسودگی خاطر در نزد مدیران سازمان بوجود می آید که محصولی با کیفیت را به مشتریان ارائه داده و نظر مثبت و رضایتمندی آنها را با خود همراه داشته اند.

• ارزیابی روش‌ها و فرایندهای تولید و ارائه‌ی راه‌های بهتر برای ارتقاء کیفی محصول

با استفاده از نظام کنترل کیفیت می توان بصورت دائم و مستمر وضعیت فرایند ها و دستورالعمل های تولید را بهبود بخشید

• مطالعه و تعیین انحراف از معیار کیفی محصولات درحین فرایند تولید
• بررسی عللی که باعث وقوع نقص کیفی در محصول شده‌اند

کنترل کیفیت به مدیران سازمان خیلی واضح و روشن و با استفاده از داده های آماری نشان میدهد که کدام بخش از تولید ایراد داشته است

• انجام اقداماتی که منجر به دستیابی به محصول باکیفیت می‌شوند

با استفاده از کنترل کیفیت می توان اقداماتی برای دسترسی آسانتر به محصول با کیفیت انجام داد

مزایای کنترل کیفیت

معمولا سازمانهایی که خیلی نگرش مثبتی به برقراری نظام کنترل کیفیت ندارند آنقدرها نمی توانند به حیات خود در فضای رقابتی امروز ادامه دهند و خیلی زود عرصه و میدان را با شکست ترک می کنند چراکه برقراری و سازماندهی و راه اندازی یک نظام کنترل کیفیت آنقدر مزیت های موثر بر پیشرفت دارد که از حساب خارج است و در این بخش به تعدادی از آنها اشاره می کنیم:

مشوق‌های آگاهی کیفی دربین کارگران

افزایش میزان رضایت مشتریان

کاهش هزینه های تولید

استفاده بهینه از منابع

کاهش هزینه های بازرسی

افزایش حسن نیست مشتریان

افزایش روحیه کارکنان

افزایش سود و درآمد سازمان

افزایش میزان رضایتمندی کارکنان

گسترش بازارهای هدف

گسترش محصولات تولیدی

بهبود روابط کارگر و کارفرما

بهبود تکنیک ها و روشهای تولید

تبلیغی همیشگی و رایگان  به نام کیفیت محصول

تسهیل در قیمت گذاری

افزایش عمر سازمان

اگر می خواستیم در خصوص مزایای کنترل کیفیت بحث را ادامه دهیم می شد ساعتها در خصوص خوبی های استقرار نظام کنترل کیفیت صحبت کرد ولی به همین ها بسنده کنید و بصورت خلاصه بدانید کنترل کیفیت شرط لازم برای بقا و گسترش سازمان است و عدم آن شرط کافی برای نابودی یک سازمان

کنترل کیفیت در صنعت آلومینیوم

در صنعت عظیم آلومینیوم یکی از ارکان اساسی حیات یک سازمان کنترل کیفیت است، برای رقابت در بازار پر رقیب آلومینیوم و تولیدات پایین دستی آن بایستی هر سازمان از یک بخش کنترل کیفیت خوب و توانمند بهره مند باشد تا نظارت بر مواد اولیه و همچنین فرایندهای تولید و سایر عملیات اجرایی را بصورت دقیق تحت کنترل داشته باشد. تمامی فعالیتهای بخش کنترل کیفیت در یک واحد تولید قطعات آلومینیومی منتج به افزایش میزان رضایت مشتری خواهد شد و اگر این واحد حتی مدت کوتاهی منفعل عمل نماید به دلیل اینکه در ایران واحدهای تولیدی این صنعت بیشمار هستند خیلی زود سازمان عرصه رقابت را به دیگر هم صنفان واگذار نموده و بایستی قید حیات در این صنعت سودآور را بزند.

بخش های مختلف واحد کنترل کیفیت در صنایع آلومینیوم

واحد کنترل کیفیت بخش ذوب و ریخت

این بخش از واحد کنترل کیفیت ضمن نظارت بر صحت عملکرد پرسنل واحد ذوب و ریخت در تقدم و تاخر زمان استفاده از افزودنی ها نقش بسیار مهمی دارد چراکه میزان و زمان اضافه نمودن عناصر شیمیایی به ترکیب یک مذاب تاثیر مستقیمی بر کیفیت تمام محصولات ساخته شده با شمش آلومینیوم تولید شده دارد.

واحد کنترل کیفیت بخش مواد اولیه

این بخش بایستی مواد اولیه ورودی به سازمان را قبل از رسید دائم توسط انبار کنترل نموده و میزان خلوص و کیفیت آنرا مکتوب ثبت و مستند و اعلام دارد ، انبار بدون تائیدیه کنترل کیفیت مواد اولیه حق رسید مواد را ندارد.

واحد کنترل کیفیت خطوط تولید

معمولا این بخش از نظر نیروی انسانی شلوغترین بخش از کنترل کیفیت یک کارخانه آلومینیوم است و نیروهای بیشتری در ایستگاه های کاری مختلف مشغول به کار هستند تا تولیدات را از نظر ابعادی تحت کنترل و مطابقت با استاندارد و نقشه ها داشته باشند

واحد آزمایشگاه

قلب واحد کنترل کیفیت یک واحد تولیدی آلومینیوم آزمایشگاه است و از آنجا که فعالیت آن بسیار گسترده است و در این مقال نمی گنجد در یک مقاله مفصل و اختصاصی به عملکرد و نقش مهم آزمایشگاه در صنعت آلومینیوم می پردازیم.

وقت آن رسیده است که با یکی از توانمندترین بخش های کنترل کیفیت در صنعت آلومینیوم کشور بیشتر اشنا شوید، واحد کنترل کیفیت مجتمع تولیدی صنعتی آلومینات؛این واحد کلیدی در مجتمع تولیدی صنعتی آلومینات از 12 نفر بازرس کنترل کیفیت تشکیل شده است که از این 12 نفر ، 2 نفر وظیفه کنترل نهایی قطعات و محصولات را بر عهده دارند .تمامی سیکل های چرخه تولید زیر نظر دقیق بازرسین کنترل کیفیت انجام شده و این نفرات بوسیله گزارش های کاربردی بصورت مداوم تمامی داده های اطلاعتی محصولات تحت بازرسی را ثبت می کنند.

بخش کنترل کیفیت به بروز ترین ابزارهای دقیق اندازه گیری و صحه گذاری مجهز می باشد که در ادامه به مهم ترین ابزارهای مورد استفاده بخش کنترل کیفیت مجتمع آلومینات  اشاره می نماییم:

انواع کولیس های دیجیتال

انواع میکرومترها

انواع گیج های اندازه گیری

سختی سنج

اولتراسونیک

ضخامت سنج ها

عمق سنج ها

مماس سنج

زاویه سنج

خط بازرسی آلتراسونیک به روش ایمرژن با قابلیت تست غوطه وری قطعات به طول 6 متر و از قطر 12.5 میلیمتر تا 300 میلیمتر را دارا می باشد .

این بخش همچنین مجهز به سیستم Phased Arrey  و دستگاه مستر اسکن 380 می باشد.